Ik ben heel idealistisch als het gaat om onderwijs. Ik blijf optimistisch roepen dat het wél kan en dat het anders kan
In de zomer van 2017 verhuisde de Menkotoren naar een andere wijk. Er lag een duidelijke opdracht voor de De Boer als nieuwe directeur: het verbinden van de school aan de maatschappij. Samen met een groep van kartrekkers en het team ging De Boer op onderzoek uit hoe ze aan deze opdracht invulling konden geven. Ze kwamen uit bij Jeelo. Met Jeelo werken leerlingen schoolbreed aan maatschappelijk relevante projecten. Vakken worden in de projecten geïntegreerd, waardoor er samenhang in de leerstof ontstaat en de leerlingen het verband leggen tussen het leren op school en de wereld om hen heen. "Jeelo sluit heel goed aan op onze visie: eigenaarschap, verbondenheid met de wereld, ondernemerschap, leren met de echte wereld. Dat zit allemaal in Jeelo". Momenteel werken álle klassen jaarlijks aan zes Jeelo-projecten, met thema's als 'leren van personen van vroeger', 'zorgen voor jezelf en anderen' en 'omgaan met geld'. Waar de school er in eerste instantie voor koos om Jeelo alleen in te zetten voor wereldoriëntatie, zijn inmiddels steeds meer vakken geïntegreerd, waaronder ook 'begrijpend lezen'. Met Jeelo sluit De Boer niet alleen aan op de visie van de school ("verbonden met de wereld"), maar weet ze de Menkotoren ook onderscheidend te maken. "Er zijn ouders en kinderen die nu specifiek voor Jeelo naar onze school komen".
Waarom moet een kind nog leren wanneer Bonifatius bij Dokkum is vermoord? Dat kun je opzoeken als je het wilt weten. Het is mooier als je betekenisvol onderwijs kunt geven, dingen in samenhang kunt aanbieden, voor alle kindere
In hun werk geven Van der Loo et al. (2015) aan dat geïnspireerde mensen zich niet alleen aan het hoofd, maar ook elders in de organisatie bevinden. Zij raden aan om de energie van deze mensen te bundelen in een 'leidende coalitie' die zich samen verantwoordelijk voelt voor het slagen van het project. Een leidende coalitie kan bewust worden ingezet om andere medewerkers 'aan te steken'.
In haar zoektocht naar een passende methodiek voor de Menkotoren mobiliseerde De Boer een leidende coalitie: haar kartrekkers. "Ik kan wel denken dat ik de beste ideeën heb, maar als ik de enige ben, wordt het nog steeds niets". De kartrekkers inventariseerden bij andere teamleden welke behoeften en vragen er leefden. Vervolgens verdiepten zij zich in verschillenden methodieken, bezochten diverse scholen en hielden met het team onder externe begeleiding verschillende 'proeftuintjes'. "We hebben daardoor ervaren wat er voor ons wel en niet werkt". Ook het Jeelo-traject is De Boer samen met de kartrekkers ingegaan, eerst oriënterend, om later lid te worden van de community. Ook nu spelen de kartrekkers nog een belangrijke rol bij de implementatie van Jeelo binnen de school. Zo presenteren ze bijvoorbeeld onderwerpen tijdens de studiedag of nemen ze collega's mee in nieuwe ontwikkelingen binnen Jeelo. "Ik stimuleer mijn kartrekkers om door te vertellen en te delen". Hoewel Jeelo steeds verder vormt krijgt binnen de school, ervaart De Boer het nog steeds als de implementatiefase: "Ik moet zorgen dat het zodanig landt, dat het blijft".
De commitment is bij iedereen aanwezig. Maar ze willen graag dat iemand vertelt: hoe dan
In hun bekende werk over situationeel leiderschap stellen Hersey & Blanchard (1969) dat er niet een beste leiderschapsstijl is, maar dat de effectiviteit van het leiderschap afhangt van de bereidwilligheid en deskundigheid van de medewerker. In hun leiderschapsmodel maken Hersey & Blanchard onderscheid tussen taak- en mensgericht leiderschap waarbij er vier kwadranten ontstaan: de instuerende, begeleidende, ondersteunende en delegerende leiderschapsstijl. Afhankelijk van de taakvolwassenheid van de medewerker, kan de leidinggevende een bepaalde leiderschapsstijl inzetten. Bij de taakgerichte leiderschapstijlen geeft de leidinggevende richting en instructies aan medewerkers, bij de mensgerichte leiderschapsstijlen wordt er juist ruimte geboden voor eigen initiatief.
De Boer kent haar team goed, weet waar iedereen staat en welke behoeften er spelen. "Een aantal zou sneller kunnen, voor een aantal is dit al te snel". Haar leiderschap stemt ze hier op af. Bij startende leerkrachten en leerkrachten die de intrede van Jeelo nog lastig vinden, neemt ze een begeleidende stijl aan: ze legt niet alleen uit wat Jeelo inhoudt, maar geeft richting aan, draagt actief bij aan de inhoudelijke voorbereiding van de projecten, brengt relevante kennis in en geeft concrete aanwijzingen als teamleden daar om vragen. Bij de kartrekkers laat ze een meer ondersteunende stijl zien, waarbij ze deze medewerkers ruimte en vertrouwen geeft om initiatieven te nemen. Bijvoorbeeld door een feedback-gesprek te modellen, waarna de leerkracht het zelf kan doen. Of door leerkrachten het voortouw te laten nemen bij een nieuwe ontwikkeling in Jeelo. De school is gestart met het werken met Stichting Leerkracht en ook dit draagt bij aan het vergroten van het eigenaarschap van leerkrachten: "De doelen komen daarmee vanuit het team, dan kom ik ook in een andere positie".
Mijn belangrijkste gereedschap is mijn team en daar heb ik veel aandacht voor gehad: waar zit iedereen, hoe staan ze er in, wat zijn hun kwaliteiten?
Met de verhuizing naar een andere wijk, is de populatie van de Menkotoren meer gemengd geworden. "Het is uitdagend om de school gemengd te houden. Dat vraagt ook iets anders van het team. Het is niet: als je doet wat je altijd deed, krijg je wat je altijd kreeg. Dat is veranderd en het is best hard werken om resultaten op niveau te houden". De Boer is ervan overtuigd dat Jeelo kan bijdragen aan betekenisvol onderwijs voor álle leerlingen. Van leerkrachten vraagt het wel dat ze de samenhang in de lesstof zien en kunnen spelen met de inhoud. Waar sommige leerkrachten dat lastig vinden, zijn er ook leerkrachten wiens nieuwsgierigheid wordt geprikkeld en die direct mogelijkheden zien. "Door dit met elkaar te delen en samen lessen voor te bereiden komen we steeds een stap verder”, besluit De Boer.
Bij onderwijsvernieuwing luistert het heel nauw. Als het te veel is, gebeurt er niets. Als het te weinig is, gebeurt er ook niets. Alles er tussen in is finetunen