"Het leek mij verschrikkelijk, juf zijn in het basisonderwijs"

Het lijkt mij verschrikkelijk, juf zijn in het basisonderwijs. En dan moet ik al helemaal niet denken aan groep acht in het speciaal onderwijs. Maar mijn oud-collega Jolien heb ik dit met zoveel plezier en enthousiasme zien doen. Dit is wel op haar lijf geschreven blijkbaar."

‘Ja, ik denk echt dat ik een geboren juf ben. Vroeger schreef ik vaak in mijn eigen vriendenboekjes en overal zie ik terugkomen dat ik juf wilde worden. Het liefst een turnjuf.’ Jolien lacht. ‘Dat ben ik niet geworden en dat is maar goed ook want dat had ik lichamelijk gezien nooit gekund.

Ik denk dat ik zo graag juf wilde worden omdat ik hele leuke voorbeelden had. Mijn turnjuf vond ik echt fantastisch. Zo weet ik nog heel goed dat mijn juf van groep zes namens de klas een kaart kwam brengen toen ik ziek was op mijn verjaardag. Zulke dingen maken indruk en dat heeft er denk ik onbewust aan bijgedragen dat ik dat ook wilde. Ik wilde iets betekenen voor kinderen.

Aan mijn vervolgopleiding heb ik dan ook nooit getwijfeld. Na het VMBO ben ik de opleiding tot onderwijsassistent gaan doen zodat ik van daar uit door kon stromen naar de PABO. Ook al past de opleiding tot onderwijsassistent heel goed bij mij en vond ik het werk in de klas ontzettend leuk, ik heb er geen moment aan gedacht om dat te blijven doen. Juf worden was mijn doel.

Ik was ervan overtuigd dat ik meer ervaring nodig had voor het speciaal onderwijs.

Na een jaar vertraging door een LIO-stage die niet was wat ik ervan gehoopt en verwacht had en de nodige schoolperikelen, studeerde ik in 2012 af. Ik schreef mij in bij allerlei verschillende stichtingen voor invalwerk. Allemaal regulier onderwijs. Want ook al had ik speciaal onderwijs als afstudeerrichting gekozen, daar wilde ik nog niet direct aan de slag. Ik was ervan overtuigd dat ik daarvoor eerst meer ervaring moest opdoen.

Maar het invalwerk beviel me totaal niet. Het niet weten waar je aan toe bent, elke morgen uit je bed gebeld kunnen worden, steeds weer overnieuw beginnen. Ik vond het niks. Op dat moment belde een vriendin dat er op een school voor speciaal onderwijs iemand werd gezocht voor wat langere tijd, waarschijnlijk een paar weken. Of ik dat misschien wilde doen.

Mijn eerste reactie was ‘nee, dat ga ik echt niet doen, veel te spannend’. Maar een telefoontje met de directrice kon geen kwaad. Na dat telefoontje besloot ik dat het ’t proberen waard was. Het was maar voor twee dagen per week, in een combinatieklas groep 5 / 6 voor hooguit een paar weken, zei ik tegen mezelf. Daarnaast was het een mooie kans en het gaf me wat extra zekerheid.

Geef het tijd.

Die paar weken werden uiteindelijk een heel jaar. En dat jaar vond ik echt verschrikkelijk. Ik was zo onder de indruk van alles wat ik zag en hoorde. Daarbij was alles nieuw voor mij. De methodes, de collega’s, de verhalen van de kinderen, het gedrag dat ze lieten zien. Dan pakte dit kind zomaar iets, dan was dat kind weer boos. Ik wist niet hoe ik ermee om moest gaan. Het werkte gewoon niet op die manier voor mij. Ik was er echt van overtuigd dat ik het niet kon.

Maar mijn collega’s zagen dat anders. Zij zagen dat het een pittige klas was en dat ik het daar moeilijk mee had maar ze zagen ook dat ik het in me had om hier mee om te gaan. Ik moest alleen in mezelf gaan geloven, zoals zij dat al deden. ‘Geef het tijd’ zeiden ze tegen mij. Dat vond ik heel fijn. Daarnaast mocht mijn lat naar beneden. Ik wilde het heel graag goed doen, voor mezelf, voor mijn collega’s maar vooral voor de leerlingen. Natuurlijk bleef die drive maar ik kon het daarna wel meer loslaten.

Dat jaar bleef pittig en toen mij werd gevraagd om nog een jaar te blijven wilde ik in eerste instantie nee zeggen. Alleen er was op dat moment weinig invalwerk waardoor een jaar langer blijven wel zekerheid gaf. Daarnaast kon ik met vijf dagen per week een eigen groep krijgen waardoor ik volledig de touwtjes in handen had. Maar doorslaggevend was voor mij de steun van mijn collega’s en het vertrouwen dat ze in mij hadden, waardoor ik toch koos om te blijven.

Het was een kleine school met maar drie klassen maar iedereen stond voor elkaar klaar. Als er ergens een deur open knalde, gingen alle andere deuren ook open om te checken of het goed ging. Als collega’s konden we op elkaar terugvallen en hadden we steun aan elkaar. En in dit werk is dat zo belangrijk. In dat tweede jaar besefte ik dat ik dit wel kon en wist ik dat ik hier op mijn plek zat.

Voor veel kinderen is de klas een veilige haven.

Ik voelde dat ik wat betekende voor deze kinderen. Voor veel kinderen ben je een veilige haven, is school of misschien beter gezegd de klas, een veilige plek. Dat is ook wat ik belangrijk vind om te creëren. Zeker omdat ze daar zoveel tijd doorbrengen. Dat doe ik niet alleen door in het begin duidelijke en strakke regels te hanteren waardoor ik duidelijke kaders schep, maar ook door zelf veilig te zijn. Ik ben open, eerlijk en ook duidelijk, consequent en direct. Met een beetje humor, daar hou ik van. En als we die veilige plek eenmaal hebben gecreëerd, meestal zo rond de herfstvakantie, hoef je de leerlingen vaak alleen maar even kort te herinneren aan de afspraken die we hebben gemaakt.

Dat vind ik zo leuk aan groep acht. Veel mensen denken misschien ‘al die (pre)pubers met een grote mond die niet willen luisteren´. Maar dat is niet zo. Ze luisteren wel. Je kunt op deze leeftijd op een relatief volwassen manier met de kinderen overleggen. Natuurlijk hebben ze in het begin wel eens een grote mond maar uiteindelijk weten ze dat ze het daarmee niet redden want dan staan die kaders. Daarbij willen ze zelf ook dat het leuk is op school.

En als het een keer niet gaat, dan zorg ik ervoor dat het zo veilig is dat ze bij mij kunnen komen. Dat vind ik belangrijk. Een groep creëren waarin iedereen zich veilig en gezien voelt, door mij en door elkaar. Dus niet alleen maar de losse individuen zoals ze aan het begin van het jaar bij mij binnen komen. Want in tegenstelling tot het reguliere onderwijs wordt hier elk jaar opnieuw gekeken in welke groep een leerling het beste past waardoor de samenstelling elk jaar kan verschillen. Het geeft een kick om het elk jaar weer voor elkaar te krijgen om er een groep van te maken.

Natuurlijk helpt de ervaring ondertussen mee maar je kunt niet klakkeloos dezelfde trucjes toepassen. Want elk jaar is anders, elke leerling, de dynamiek in de groep. Nu heb ik bijvoorbeeld een groep met uitstroom HAVO – VWO. Dat is toch anders dan de uitstroom richting het VMBO onderwijs die ik vaker heb. Onderwijs is wat dat betreft altijd vernieuwend, zeker in dit corona tijdperk waarin ineens alles digitaal moest. Dan besef je weer opnieuw de plek die school voor deze kinderen inneemt. De stabiele factor, de plek waar leerlingen hun vrienden kunnen zien.

"Ik wil de leerlingen laten zien dat ze kunnen groeien, ook als ze er zelf niet in geloven".

Wat ik ook heel leuk vind aan groep acht is dat ik ze mag klaar stomen voor het vervolg onderwijs. We hebben nauwe connecties met het VSO en VO en kunnen samen met ouders en kinderen kijken wat nodig is en doelen bepalen. Niet alleen op didactisch gebied maar ook op sociaal emotioneel gebied en gedrag. Natuurlijk is zo’n afscheidsavond wel even slikken maar ik kan de kinderen heel goed loslaten. Ik heb vertrouwen in ze en als ze dan na drie maanden terug komen met hun eerste rapport denk ik ook echt ‘ja, toppers, goed gedaan!’

Dat vind ik echt het mooiste aan dit vak. Ik wil de leerlingen laten zien dat ze kunnen groeien, ook als ze er zelf niet in geloven. En het mooie is, het gebeurt altijd. Als ze dat vervolgens zelf ook zien en oprecht trots zijn op zichzelf, daar doe ik het voor. Deze leerlingen zijn super eerlijk, daar hou ik van. Je krijgt vaak heel duidelijk terug, in gedrag of taal, hoe ze ergens in staan. Dat is soms heftig maar ook fijn. ‘Juf met jou kan ik erover praten want jij veroordeeld me niet’, dat is voor mij het grootste compliment.

Wil je meer van Jolien weten? Volg haar dan op Instagram. Je kunt haar vinden onder jufjolien87.

Geschreven door Joke Achterkamp (https://inspirerendeverhalen.wordpress.com)